Lečenje rupture i upale ahilove tetive

Ruptura Ahilove tetive – najteža povreda u svetu sporta!

Ahilova tetiva, poznata i kao Achilles tendon, je najdeblja i najjača tetiva u ljudskom telu. Nalazi se na zadnjoj strani potkolenice i spaja mišiće potkolenice (triceps surae) s petnom kosti (calcaneus). Ova tetiva igra ključnu ulogu u hodanju, trčanju, skakanju i drugim pokretima koji zahtevaju snagu i fleksibilnost stopala. Ime je dobila po Ahilu, legendarnom grčkom heroju, čija je jedina slabost bila upravo u peti – što simbolizuje važnost, ali i ranjivost ove tetive.

Koja je uloga Ahilove tetive?

Ahilova tetiva omogućava prenos snage mišića potkolenice do stopala, što nam omogućava da se odgurnemo od podloge prilikom kretanja. Bez nje, osnovne aktivnosti poput hodanja ili stajanja na prstima bile bi nemoguće. Iako je izuzetno izdržljiva, Ahilova tetiva je podložna povredama, posebno kod sportista ili osoba koje preterano opterećuju stopala.

Svoju Ahilovu tetivu možete i da napipate, a u zavisnosti od vaše konstitucije tela i kilaže – njene obrise možete i videti pod kožom golim okom. U pitanju je nategnuta tetiva koja se nalazi tik iznad pete, u donjem delu lista.

Ahilova tetiva je duga oko 15 cm i sastoji se od tri glavna mišića:  gastrocnemius (dvojčasti mišić) i soleus (široki mišić potkolenice). Ovi mišići zajedno formiraju tetivu koja se pričvršćuje za petnu kost. Tetiva je obložena tankim slojem tkiva zvanim paratenon, koji joj omogućava glatko klizanje tokom pokreta.

Povrede Ahilove tetive mogu varirati od blagih upala do potpunih pucanja (ruptura). Najčešće povrede uključuju:

1. Tendinitis Ahilove Tetive (Upala)
   Tendinitis je upala tetive koja nastaje usled preteranog opterećenja ili ponavljanih mikropovreda. Može biti akutna (kratkotrajna) ili hronična (dugotrajna). Simptomi uključuju bol, oticanje i ukočenost u predelu pete, posebno ujutru ili nakon fizičke aktivnosti.
   • Akutni tendinitis: Nastaje nakon intenzivnog treninga ili preopterećenja. Simptomi su obično blagi i prolaze uz mirovanje i led.
   • Hronični tendinitis: Razvija se postepeno tokom vremena i može dovesti do strukturalnih promena na tetivi, poput degeneracije ili kalcifikacije.

1. Ruptura Ahilove Tetive (Pucanje)
   Ruptura Ahilove tetive označava potpuno ili delimično pucanje tetive. Ovo je ozbiljna povreda koja zahteva hitnu medicinsku pomoć. Ruptura se često dešava tokom naglih pokreta, kao što su skokovi ili brzo ubrzanje. Simptomi uključuju jak bol, „pucajući“ zvuk u momentu povrede, nemogućnost hodanja na prstima i oticanje.
   • Delimična ruptura Ahilove tetive: Tetiva nije potpuno puknuta, ali je oštećena. Simptomi su manje intenzivni, ali i dalje zahtevaju pažnju.
   • Potpuna ruptura Ahilove tetive: Tetiva je potpuno puknuta, što zahteva hirurški zahvat.

Upala Ahilove tetive obično se javlja ili na srednjem delu tetive ili u samom dnu, tj. na mestu vezivanja Ahilove tetive za petnu kost. Na upaljenom mestu može se javiti i zadebljanje tkiva. Ahilova tetiva može se upaliti usled učestale fizičke aktivnosti kao što je trčanje, naročito ukoliko je reč o trčanju po ravnoj i tvrdoj podlozi ili trčanju uzbrdo.

Takođe, do upale može doći i usled:

• Prevelikog opterećenja i naglog podizanja intenziteta treninga
• Neadekvatne obuće
• Slabosti mišića
• Izvrtanja stopala pri trčanju
• Nedovoljnog odmora
• Nedovoljnog zagrevanja pred trening

Prve tegobe osećaju ljudi koji imaju spuštene svodove stopala ( tj. ravne tabane – pedes plani ).
Kod ravnih tabana postoji prenapregnutost plantarne aponeuroze stopala što utiče na stalnu zategnutost Ahilove tetive i direktno dovodi do hronične upale Ahilove tetive.

Sledeće što je bitno znati je da usled treniranja u neadekvatnim uslovima, na tvrdim podlogama ( zaleđena zemlja, veštačka trava, beton … i sl. ) i
kada se pretera sa trenizima javlja  bol kao posledica upale Ahilove tetive. Najčešće se javlja kod sportista trkača i kod amatera koji pre ulaska na sportske terene ne obrate pažnju na kvalitetno zagrevanje.

Oboljenja kao što su reumatske bolesti ili osteoartritisi (loša cirkulacija ili ubrzano propadanje hrskavica) daju tegobe bliže petnoj kosti.

Vrhunski sportisti procentualno imaju češće probleme sa rupturama (pucanjem ) tetive kao posledicom prevelikog opterećenja.

Smatra se da od 5% do 33% sportista pre delimičnog ili potpunog pucanja tetive osete bol u listu potkolenice nakon napornog treninga.

Umesto da se tada jave lekaru, sportisti najčešće samoinicijativno preduzimaju mere koje često ne daju dobre rezultate i kao posledica toga mogu se javiti ozbiljnije povrede kao što je delimično ili potpuno pucanje Ahilove tetive.

Najčešći uzrok upale je preterano naprezanje koje dovodi do toga da se mikrorupture u tkivu tetive sabiraju do momenta dok ne počne sam upalni proces.

Kao kod svake upale javlja se bol koji se vremenom pojačava uz oticanje, povišenje lokalne temperature, crvenilo i otežano kretanje. Često se dešava da tetiva boli ujutru posle buđenja (karakteristično za osobe sa spuštenim svodovima stopala i povećenom telesnom težinom), a bol se obično smanjuje posle nekoliko koraka.

Na bolnoj tetivi se često javlja i zadebljanje koje se može i opipati. Upale se leče mirovanjem, fizikalnim tretmanima i lokalnom aplikacijom analgoantireumatika.

Najčešća greška koja se javlja kod lečenja upale tetive je primena intenzivnih ručnih masaža ili u zadnje vreme primena „šok vejv“ terapija kojima se ne tako retko dovede do kidanja tkiva tetive tj. dolazi do parcijalne rupture tetive.

Povratak fizičkim aktivnostima ( ako nije bilo komplikacija ) se očekuje nakon 2 do 3 nedelje (zavisi od stepena pripremljenosti sportiste pre pojave bola).

Pucanje Ahilove tetive može biti:

1. delimično (parcijalno)
2. kompletno (u potpunosti)

Obično se javlja posle manje povrede ili nelečene upale.
Može da se javi i iznenada kod veoma velikih naprezanja tj. opterećenja ahilove tetive.

• Nagli pokret starta ili promene pravca (trčanje, skakanje, tenis, košarka)
• Prekomerno istezanje pri doskoku
• Direktan udarac u tetivu
• Degenerativne promene zbog starenja ili dugotrajne upale

Simptomi pucanja Ahilove tetive:

• Nagli, jak bol u donjem delu ista, često opisan kao “udarac”
• Zvuk “pucanja” ili škljocanja
• Nemogućnost podizanja na prste povređene noge
• Otok I modrice u predelu tetive
• Udubljenje ili rupa na mestu pucanja

Dijagnoza povrede ahilove tetive se postavlja:

1. fizikalnim pregledom
2. ehosonografskim ( ultrazvučnim ) snimanjem tetive.

Parcijalno pucanje tetive se leči:

1. imobilizacijom
2. fizikalnim procedurama.

Prilikom potpunog pucanja tetive potrebno je u što kraćem vremenskom periodu uraditi operaciju i postaviti nogu u gipsanu imobilizaciju.

Lečenje Ahilove tetive

Postoje dve osnovne vrste lečenja Ahilove tetive, u zavisnosti od stepena oštećenja. Svakom pacijentu pristupamo individualno, uz pažljivo prilagođene terapijske metode i intenzitet tretmana, kako bismo postigli optimalne rezultate u najkraćem mogućem roku.

U slučaju upale ili lakše povrede Ahilove tetive, tretman u našoj ustanovi obično traje od jedne do dve nedelje. Primenjujemo savremenu metodu neuroaktivacije u kombinaciji sa Regenex terapijom, kojom se uz pomoć elektro-impulsa i prirodnog biljnog melema postiže dubinsko delovanje – sve do ćelijskog nivoa.

Ova metoda stimuliše regeneraciju oštećenih ćelija i vlakana tetive, ubrzava cirkulaciju i značajno skraćuje vreme oporavka. Pored toga, kroz program ciljano osmišljenih vežbi na specijalizovanim spravama, dodatno jačamo kako samu tetivu, tako i mišiće u njenoj neposrednoj okolini, čime se smanjuje rizik od ponovne povrede.

Lečenje Ahilove tetive nakon pucanja ili operativnog zahvata

U slučajevima delimičnog pucanja Ahilove tetive ili tokom postoperativnog oporavka, rehabilitacioni proces traje između 3 i 5 nedelja, u zavisnosti od obima oštećenja i individualne reakcije organizma.

Već nakon prve sedmice terapije uočava se napredak, dok se vreme potpunog oporavka određuje prema težini same povrede i individualnim faktorima pacijenta.